Syriërs in Turkije verwelkomen einde van Assad-regime: Terugkeer naar thuisland groeit
In Turkije wonende Syriërs verwelkomden het einde van het regime van Assad met enthousiasme. Kort na het nieuws verschenen op sociale media talloze beelden van feestvierende Syriërs die de straat opgingen. Het optimisme onder Syrische vluchtelingen in Turkije is groot. Turkse media schetsen een beeld van een sterke wens om zo snel mogelijk naar hun thuisland terug te keren. Toch blijft het onzeker hoe grootschalig de terugkeer zal zijn.
Turkse regering vergroot capaciteit voor vrijwillige terugkeer
De Turkse regering lijkt er alles aan gelegen om de terugkeer van de meer dan 3 miljoen Syrische vluchtelingen zo snel mogelijk te faciliteren. Minister van Buitenlandse Zaken, Hakan Fidan, benadrukte kort na de val van het Assad-regime: "We zullen ons uiterste best doen om de veilige en vrijwillige terugkeer van Syriërs te garanderen." President Recep Tayyip Erdoğan kondigde bovendien aan dat de Yayladağı-grensovergang in Hatay, na elf jaar gesloten te zijn geweest, weer wordt geopend.
“Met de vredesprocessen in Astana hedden we een pauze weten te creëren in de voortdurende conflicten in Syrië en tijd gegeven aan het regime om vrede te sluiten met zijn volk, maar deze kans is niet benut.
Vooral in de afgelopen maanden heeft de weigering van het Syrische regime om het initiatief van onze president te accepteren geleid tot ontwikkelingen die ons in het gelijk stelden.
Vanaf vanmorgen is het Syrische volk begonnen aan een nieuwe dag waarin zij zelf kunnen bepalen over de toekomst van hun land.
Turkije is ook in de toekomst bereid de verantwoordelijkheid te nemen voor wat nodig is om de wonden van Syrië te helen en zijn eenheid, integriteit en veiligheid te waarborgen.
In de komende dagen zullen we onze inspanningen op dit gebied intensiveren, samen met de landen in de regio en internationale actoren.
Hierdoor zullen miljoenen Syriërs, die hun huizen hebben moeten verlaten, naar hun eigen land kunnen terugkeren.
Inshallah zal het Syrische volk mooiere dagen tegemoet gaan.”
— Hakan Fidan op X, 8 december 2024
Stijging in aantal terugkeerders
De afgelopen maanden is de druk om terug te keren onder Syriërs in Turkije verder toegenomen, mede door economische problemen en sociale spanningen. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Ali Yerlikaya is het aantal vrijwillige terugkeerders 1,5 tot 2 keer zo groot geworden als het maandelijkse gemiddelde van 11.000 in 2024.
Om de toegenomen vraag aan te kunnen, heeft de regering de dagelijkse capaciteit voor veilige en waardige terugkeer uitgebreid van 3.000 naar 15.000-20.000 personen. Tegelijkertijd werkt de overheid samen met ngo's en andere ministeries om het proces verder te stroomlijnen. Yerlikaya kondigde aan dat er binnenkort gesprekken plaatsvinden met Syrische en ondersteunende ngo’s om aanvullende stappen te bespreken.
Onzekerheden en twijfels
Hoewel veel Syriërs hopen op een terugkeer, vormen onzekerheden rondom basisvoorzieningen zoals huisvesting, werk en onderwijs een grote belemmering. Daarnaast zijn er twijfels over de stabiliteit en koers van het nieuwe regime in Syrië. Experts waarschuwen dat overhaaste terugkeer tot nieuwe sociale spanningen kan leiden. De Turkse migratiedeskundige professor Murat Erdoğan benadrukt: "Wij spreken over miljoenen mensen. Het verlaten van hun huizen, het bereiken van Syrië en zich daar vestigen; al deze zaken worden sterk onderschat."
Gevolgen voor Turkije
Naast de uitdagingen voor de terugkeerders zelf, ontstaan er ook zorgen over de mogelijke gevolgen voor Turkije. Veel Syrische vluchtelingen zijn werkzaam in sectoren zoals de bouw en landbouw, vaak tegen lage lonen of onder het minimumloon. De bekende journaliste Nevşin Mengü wees erop dat een massale terugkeer naar Syrië de dynamiek op de Turkse arbeidsmarkt aanzienlijk zou kunnen verstoren.